Łaziska Górne – przemysłowe dziedzictwo miasta 

Województwo śląskie już od XIX wieku było uznawane za przemysłową stolicę Polski. Postępująca industrializacja przyjmowała różne oblicza w zależności od regionu, zmieniając jego krajobraz i codzienne życie mieszkańców. Jednym z ważniejszych punktów na obszarze Górnego Śląska okazały się Łaziska Górne znane z licznych kopalni, hut i charakterystycznej elektrowni. 

Przemysł na Górnym Śląsku

Szeroko pojęta industrializacja pojawiła się na Górnym Śląsku wraz z rewolucją przemysłową, zachodzącą w Europie już u schyłku XVIII wieku. Region okazał się niezwykle bogaty w różnego rodzaju surowce, których wydobycie oraz późniejsze przetwarzanie było sposobem na gospodarczy rozwój kraju. Na skutek tego zaczęto zakładać liczne kopalnie, huty i fabryki. W okolicy zakładów pracy tworzono osiedla robotnicze oraz całe miasta usprawniające działanie nowej gałęzi gospodarki. Rozbudowano również możliwości logistyczne za sprawą m.in infrastruktury kolejowej. Przemysł stał się regionalną domeną oraz wizytówką województwa śląskiego.

Cały polski przemysł na przestrzeni XIX i XX wieku znajdował się w ścisłej europejskiej czołówce. Sytuacja zaczęła zmieniać się w latach 90. wraz z jego restrukturyzacją, zmianami własnościowymi i likwidacją zakładów pracy. 

Łaziska Górne – od rolnictwa po ważny ośrodek przemysłowy

Choć mogłoby się wydawać, że przemysł zapisany jest w DNA Łazisk Górnych, miasto początkowo skupiało się wyłącznie na rolnictwie. Sama nazwa Łaziska pochodzić ma od łysin i łazów związanych z tutejszymi terenami leśnymi, które wykarczowane zostały pod pola do prowadzenia upraw. 

Sytuacja zmieniła się w okolicach 1780 roku, a kluczową postacią dla industrializacji Łazisk okazał się książę pszczyński Fryderyk Ferdynand Anhalt-Koethen. Teren ówczesnej wsi bogaty był w pokłady węgla kamiennego. Założono liczne kopalnie, a pierwszą z nich była KWK “Szczęście Henryka”. Następnie utworzono zakłady “Radość Augusty” “Waleska”, “Brada” oraz “Książątko”. Wieś zmieniła swój charakter z osady rolniczej na przemysłową. 

Kopalnie funkcjonowały w każdym zakątku miasta. W pewnym momencie podjęto decyzję o ich połączeniu pod nazwą kopalnia “Zjednoczony Aleksander”. Jako KWK “Bolesław Śmiały” figurować zaczęła w 1945 roku. 

Huta i Elektrownia Łaziska

Przemysłowy potencjał Łazisk Górnych został w pełni wykorzystany już po 1900 roku. Powstała tutaj m.in fabryka materiałów wybuchowych. W 1917 roku znów za sprawą księcia Anhalt-Koethena otworzona została huta Łaziska, odpowiedzialna za produkcję żelazostopów, trafiających do kopalni z całego Śląska. Wraz z rozwojem działalności wytwórczej zanotowano wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną. Aby rozwiązać ten problem w tym samym – 1917 roku do życia powołano Elektrownię Łaziska wówczas funkcjonującą pod nazwą “Electro”. W taki sposób aż do 1949 roku oba zakłady działały w swoistej symbiozie, napędzając przemysł Łazisk Górnych. Pod koniec lat 30. XX wieku elektrownia osiągnęła moc 87.1 MW, stając się największą elektrownią w całym kraju! 

O historii przemysłu energetycznego opowiada założone w 2002 roku i mieszczące się w budynku oryginalnej rozdzielni elektrycznej z 1928 roku Muzeum Energetyki! Placówka jest jedną z wizytówek miasta, przedstawiając dziedzictwo minionych lat w Łaziskach Górnych. 

Łaziska Górne kiedyś nazywane były “Wrotami Piekieł”. Dziś nie są już kojarzone jedynie z fabrycznym dymem

Industrializacja Łazisk skutkowała przekształceniem osady w jednostkę miejską w 1950 roku. W 1973 roku w cały wcielono osiedla Łazisk Średnich i Dolnych. Choć przemysł umożliwił miastu ogromny rozwój, niósł za sobą też szereg niedogodności. Łaziska zyskały niechlubny przydomek “Wrót Piekieł” ze względu na dymiące kominy elektrowni, hut oraz płonących nieustannie hałd. Dopiero rekultywacja pozwoliła na ponowne przywrócenie zieleni oraz utworzenie miejsc przeznaczonych do rekreacji. 

Dziś przemysł w Łaziskach nie jest już tak dominującą wizytówką miasta. Kopalnia “Bolesław Śmiały” wraz z nadejściem 2028 roku zakończy swoją działalność. Elektrownia Łaziska z kolei wygrała uzupełniającą aukcję mocy, co zapewnia jej funkcjonowanie przynajmniej do końca 2026 roku.