Bezpieczne płatności kartą: zasady, które warto znać!

Płatność kartą czy gotówką? To pytanie słyszymy niemalże codziennie. Płatności bezgotówkowe na stałe weszły do naszego życia. Korzystamy z nich nie tylko w stacjonarnych sklepach i punktach usługowych, ale również podczas zakupów internetowych. W jaki sposób powinniśmy z nich korzystać, aby nasze finanse były bezpieczne?

Czym są karty płatnicze?

Karty płatnicze to narzędzia służące do dokonywania transakcji bezgotówkowych w punktach handlowo-usługowych, jak również wypłacania pieniędzy z bankomatu, ale również dokonywania różnych płatności online. Wydawane są przez banki i inne instytucje finansowe, a dzięki szybkiemu i wygodnemu dostępowi do pieniędzy, używane są na całym świecie. Według danych NBP na koniec 2022 r. na polskim rynku było w obiegu 44,5 mln kart płatniczych.

W związku z rozwojem różnych usług, w tym płatności online, coraz częściej możemy się spotkać z kartami przedpłaconymi, wirtualnymi, które mogą być bardzo przydatne zwłaszcza przy transakcjach internetowych.

• karta przedpłacona (prepaid) - karta płatnicza, której użycie wymaga wcześniejszego zasilenia środkami pieniężnymi; to wygodne rozwiązanie zwłaszcza podczas płacenia kartą przez internet lub w podróży. Użytkownik karty może wydawać jedynie środki znajdujące się na przypisanym do karty koncie, ale nie ma możliwości zadłużenia się. Kiedy środki na karcie przedpłaconej zostaną wyczerpane, trzeba ją ponownie doładować. Warto rozważyć korzystanie z przedpłaconych kart płatniczych, zwłaszcza podczas dokonywania płatności internetowych. Jeśli ktoś wejdzie w posiadanie danych tego typu karty, nie utracimy wszystkich oszczędności, nikt nie zadłuży naszej karty, a utracimy jedynie znajdującą się na niej kwotę.
• karta wirtualna – karta płatnicza, która nie ma fizycznej postaci. Podobnie jak tradycyjne karty ma swój numer, także kod zabezpieczający CVC2/CVV2. Coraz więcej banków umożliwia wyrobienie jednorazowej karty wirtualnej, za pomocą której można dokonać tylko jednej transakcji – jest to wygodny i bezpieczny sposób płacenia kartą przez internet.

Karty płatnicze umożliwiają nam również płatności poprzez różne, nowoczesne technologie i urządzenia, np. smartwatche, smartfony. Dzięki temu nasze płatności są coraz wygodniejsze i nie wymagają noszenia przy sobie fizycznej karty ani gotówki.

Bezpieczeństwo Twojej karty

Bezpieczeństwo kart płatniczych jest kluczowym elementem ochrony naszych finansów. Dlatego ważne jest, aby być świadomym potencjalnych zagrożeń i stosować się do środków ostrożności, które pomagają chronić Twoje karty płatnicze oraz dane osobowe.

O czym powinniśmy pamiętać, aby nasze karty były bezpieczne?

• Jednym z najważniejszych elementów, które chronią nasze środki finansowe, jest kod PIN^[1] do naszej karty płatniczej. Mimo że coraz częściej korzystamy z płatności zbliżeniowych i nie musimy podawać kodu PIN, warto zadbać o jego bezpieczeństwo. Najważniejsze: nigdy nie trzymaj swojego PIN-u razem z kartą, nie zapisuj go w postaci umożliwiającej osobom postronnym odgadnięcie go. Nie ustawiaj kodu PIN, który jest powiązany z prywatnymi informacjami o Tobie (np. z datą urodzenia).
• Ustaw limity na swoich kartach płatniczych. Zadbaj o to, by nie były zbyt wysokie. W niektórych przypadkach może Cię to uchronić przed utratą zgromadzonych na koncie środków, w sytuacji, w której karta trafi w niepowołane ręce.
• Pamiętaj, aby sprawdzać historię transakcji kartą – jeśli pojawią się w niej płatności, o których nie masz pojęcia, natychmiast skontaktuj się ze swoim bankiem. 

Bezpieczne wypłaty z bankomatu

• Nie wypłacaj pieniędzy, jeśli ktoś znajduje się zbyt blisko Ciebie i może zobaczyć Twój kod PIN.
• Wpisując kod PIN, staraj się zrobić to tak, by nikt nie mógł go podejrzeć.
• Rozważ wypłacanie gotówki za pomocą przeznaczonych do tego jednorazowych kodów aplikacji bankowych (np. kodu BLIK).
• Zanim skorzystasz z bankomatu, sprawdź, czy nie są do niego podpięte jakieś urządzenia – zarówno przy miejscu wkładania karty, na klawiaturze (np. nakładka), jak i np. kamerki. Jeśli cokolwiek wzbudzi Twoje podejrzenia, zrezygnuj z transakcji.
• Sprawdź, czy na urządzeniu, z którego wypłacasz gotówkę, nie znajdują się dodatkowe elementy lub ślady kleju, które mogą wskazywać na tzw. cash trapping^[2].

Bezpieczeństwo transakcji kartami płatniczymi

• Zadbaj o bezpieczeństwo swojej karty. Nie pozwól, żeby ktokolwiek z obsługi hotelu, restauracji, sklepu czy innego punktu usługowego, zabrał ją ze sobą. W razie konieczności podejdź z obsługą do terminala i dokonaj płatności.
• Wprowadzając kod PIN, zadbaj, by nikt poza Tobą nie mógł go podejrzeć.
• Jeśli natrafisz na nieuczciwego sprzedawcę, pamiętaj o procedurze chargeback. Dzięki niej możesz uzyskać zwrot środków, gdy usługodawca nie wywiązał się z umowy kupna-sprzedaży lub otrzymany produkt jest niezgodny z opisem^[3].
• Jeśli często używasz swojej karty płatniczej do transakcji online, rozważ korzystanie z wirtualnych kart jednorazowych (patrz wyżej), przedpłaconych lub portfeli wirtualnych.

Chroń dane swojej karty płatniczej

• Dbaj o dane swojej karty płatniczej. Nigdy nie podawaj ich osobom trzecim. Pamiętaj, że kod CVV2/CVC2 powinien być znany tylko Tobie.
• Jeśli dokonujesz płatności online kartą i korzystasz z bramki płatności, zawsze zwracaj uwagę, czy strona internetowa, na której jesteś, jest prawdziwa. W tym celu sprawdź, czy jej adres internetowy jest zgodny z adresem operatora bramki płatności. Jeśli coś budzi twoje wątpliwości, zrezygnuj z transakcji.
• Zawsze uważnie czytaj powiadomienia 3D Secure, które otrzymujesz podczas płacenia online kartą. Jeśli otrzymasz powiadomienie o transakcji, którą nie Ty zleciłaś(-łeś), pilnie skontaktuj się ze swoim bankiem.

W razie zgubienia lub kradzieży karty, bezzwłocznie ją zastrzeż lub zablokuj. Pilnie skontaktuj się ze swoim bankiem i poinformuj o zaistniałej sytuacji.

^[1] PIN (z ang. Personal Identification Number) to osobisty numer identyfikacyjny, który zabezpiecza kartę przed wykorzystaniem przez osoby trzecie. PIN najczęściej jest nadawany karcie przez bank, w którym ją otrzymaliśmy, ale dobrą praktyką jest ustawienie własnego kodu. 

^[2] Cash trapping to oszustwo, które polega na mechanicznym zmodyfikowaniu bankomatu w taki sposób, aby wyglądało to jak normalna operacja wypłaty gotówki, podczas gdy w rzeczywistości pieniądze nie są wypłacane, lecz zatrzymywane wewnątrz maszyny przez oszustów.

^[3] Procedura chargeback dotyczy transakcji kartami płatniczymi, jak również przedpłaconymi, realizowanymi w terminalu, bankomacie i online. Reklamacje transakcji kartą należy złożyć w banku, w którym karta została wydana. W dalszych krokach to bank występuje w Twoim imieniu i wyjaśnia zaistniałą sytuację. Procedura chargeback jest dostępna w każdym banku – jeśli potrzebujesz z niej skorzystać, sprawdź, jak ona przebiega w Twoim banku.