Waloryzacja to pojęcie nieobce tym, którzy pobierają różnego rodzaju świadczenia socjalne. Jednak proces ten dotyczy znacznie szerszego spektrum zobowiązań. Również nasze pożyczki mogą podlegać waloryzacji. Ale czym ona jest i co warto o niej wiedzieć w 2023 roku?
Waloryzacja - co to jest?
Wartość pieniądza ulega zmianie na przestrzeni czasu. Oznacza to, że inna jest wartość banknotu o nominale 100 złotych w 2020 roku, inna w 2023, i jeszcze inna będzie za kilka lat. Ma to niemałe znaczenie dla osób pobierających świadczenia socjalne jak zasiłki, renty czy emerytury. Co ciekawe temat waloryzacji dotyczy nie tylko świadczeń, lecz także naszych zobowiązań finansowych.
Co to jest waloryzacja? Chodzi przede wszystkim o to, aby utrzymać tę samą wartość m.in. świadczeń i zobowiązań na przestrzeni następujących po sobie lat. Z roku na rok wartość samego pieniądza się zmienia, stąd też tak istotne jest stałe obserwowanie jego siły nabywczej.
W obecnym czasie jesteśmy świadkami znacznej zmiany siły nabywczej pieniądza i jego wartość, porównaniu z poprzednimi latami, zmienia się szybciej. Dzieje się to m.in. na skutek obecnej inflacji. Efekty tego procesu możemy zaobserwować, robiąc codzienne zakupy. Jeszcze w zeszłym roku za te same pieniądze mogliśmy nabyć więcej produktów żywnościowych. Na skutek rosnących cen musimy ograniczać wydatki, zwłaszcza jeśli wysokość naszego wynagrodzenia w ostatnich latach nie uległa zmianie.
Rodzaje i przebieg waloryzacji
Wyróżniamy dwa typy waloryzacji - kwotową i procentową. Pierwsza z nich zakłada podwyższenie świadczenia w danym czasie o określoną sumę pieniędzy, niezależnie od wysokości świadczenia. Z kolei procentowa waloryzacja to zwiększenie świadczenia o konkretny procent względem stawki w stanie obecnym. Oznacza to, że osoba, która otrzymuje wyższe świadczenie, otrzyma też większą podwyżkę.
Istnieje też inny podział. Możemy mieć do czynienia z waloryzacją powstałą na mocy ustawy, postanowienia sądu czy umowy między stronami. Ponadto mamy też podział na waloryzację cenową i płacową. W przypadku waloryzacji cenowej, wysokość świadczeń reguluje się według wzrostu cen w danym okresie. W przypadku waloryzacji płacowej pod uwagę bierze się średnią bądź minimalną płacę. Możemy spotkać też waloryzację mieszaną, która łączy oba te czynniki.
Te świadczenia podlegają waloryzacji
Jak już wspomnieliśmy, nie tylko świadczenia podlegają waloryzacji. Także wszelkiego rodzaju umowy między kontrahentami czy osobami prywatnymi. Nie należy w tym kontekście zapominać o różnego rodzaju zobowiązaniach finansowych. Aby poszczególne zobowiązania podlegały waloryzacji, w umowie musi pojawić się odpowiedni zapis.
Waloryzacji podlegają przede wszystkim świadczenia społeczne. Mowa tutaj o zasiłkach, rentach, emeryturach w tym także różnego rodzaju świadczeniach przedemerytalnych czy nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Również czynsze czy ceny najmu mogą podlegać waloryzacji. Ponadto oprócz różnego rodzaju umów i kontraktów waloryzowane są również nasze pensje.
Waloryzacja emerytur w 2023 roku
Najwięcej emocji wydają się budzić ostatnimi czasy emerytury. Wiele osób wyczekuje informacji z ZUS na temat wysokości otrzymywanego świadczenia w danym roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia emerytów o podwyżkach. Mogą być one kwotowe lub procentowe. Waloryzacja emerytur odbywa się regularnie co roku i ma miejsce w marcu.
W marcu 2023 roku ogłoszono informację o podwyżkach świadczeń emerytalnych. Ci, których wysokość emerytury plasuje się w dolnej granicy, otrzymali 250 zł miesięcznie więcej. Z kolei ci, którzy otrzymują wypłaty świadczenia przekraczające minimalną wartość świadczenia emerytalnego, mogli liczyć na 14,8% względem emerytury w wymiarze brutto. Osoby, które zbliżają się do wieku emerytalnego, powinny zwrócić uwagę na wysokość potencjalnej emerytury. Jeśli chcą uzyskać wyższe świadczenie w przyszłości, mogą pozostać aktywni zawodowo nawet po osiągnięciu wieku emerytalnego. W ramach Polskiego Ładu mogą też liczyć na ulgę podatkową pod pewnymi warunkami.