DeepSeek, chiński startup AI, wstrząsnął światem technologicznym, oferując otwarty model DeepSeek-R1, który dorównuje możliwościom modeli OpenAI, ale jest znacznie tańszy i bardziej efektywny. To osiągnięcie podważa dominację amerykańskich gigantów technologicznych i może zrewolucjonizować przyszłość sztucznej inteligencji. Ale na czym polega fenomen modelu open source na którym oparty jest DeepSeek? Co to znaczy w praktyce? O tym poniżej.
Czym jest open source?
Open source to termin często używany w kręgach technologicznych. Ale co to naprawdę znaczy? Open source odnosi się do czegoś, co można modyfikować, ponieważ jego projekt jest publicznie dostępny. Najczęściej używane jest w kontekście rozwoju oprogramowania. Ale projekty open source nie polegają tylko na dostępie do materiałów źródłowych końcowego produktu. Chodzi również o wspólnotę, która tworzy się w trakcie tego procesu.
Zrozumienie open source może otworzyć drzwi do współpracy i innowacji. To potężne narzędzie, które – odpowiednio wykorzystane – może prowadzić do niezwykłych osiągnięć w technologii. Niezależnie od tego, czy jesteś początkującym programistą, studentem, czy po prostu kimś, kto chce dowiedzieć się więcej o świecie technologii, ten przewodnik jest dla ciebie.
Historia i filozofia open source
Ruch open source rozpoczął się pod koniec XX wieku. Był napędzany sprzeciwem wobec restrykcyjnych licencji oprogramowania. Centralnym elementem jego filozofii jest idea, że oprogramowanie powinno być swobodnie dostępne dla każdego do użytku, modyfikacji i udostępniania. Ta otwartość zachęca do innowacji i kreatywności.
Ruch ten wywodzi się z filozofii wolnego oprogramowania, którą propagowali wizjonerzy tacy jak Richard Stallman. Jego nacisk na wolność użytkowników pomógł ukształtować podstawowe zasady open source. Z czasem open source wykroczył poza niszową ideologię. Stał się mainstreamowym podejściem, przyjętym przez branże na całym świecie ze względu na swój potencjał współpracy i przejrzystość. Teraz, gdy zrozumiałeś podstawy open source i historię, ruszamy się do praktycznych aspektów współpracy w takich projektach
Zrozumienie oprogramowania open source (OSS)
Oprogramowanie open source (OSS) to oprogramowanie, którego kod źródłowy może być sprawdzany, modyfikowany i ulepszany przez każdego. Ta otwartość sprzyja przejrzystości i zaufaniu.
Cztery wolności są fundamentalne dla wolnego oprogramowania. Zapewniają, że użytkownicy mają pełną kontrolę nad swoim oprogramowaniem.
Te wolności obejmują możliwość:
1. Korzystania – dowolnego używania oprogramowania do dowolnych celów.
2. Studiowania – analizowania kodu źródłowego i dostosowywania go do własnych potrzeb.
3. Modyfikowania – wprowadzania zmian w kodzie, aby lepiej pasował do indywidualnych wymagań.
4. Udostępniania – dzielenia się zmodyfikowaną wersją z innymi.
Poprzez przyjęcie tych wolności, użytkownicy przyczyniają się do bardziej otwartego i współpracującego krajobrazu technologicznego. Te zasady napędzają innowację i zaufanie w projektach open source.
W przeciwieństwie do oprogramowania własnościowego (zamkniętego), OSS daje użytkownikom wolność korzystania, dystrybucji i modyfikowania oprogramowania. Programiści z całego świata mogą współpracować nad projektami, co prowadzi do ulepszonego oprogramowania i lepszego bezpieczeństwa.
Oprogramowanie open source często ewoluuje dzięki wspólnym wysiłkom i recenzjom społecznym. Ten proces często skutkuje oprogramowaniem, które jest elastyczne i dostosowane do różnych potrzeb.
Te cechy sprawiają, że OSS jest fundamentem w branży technologicznej, promując wspólną innowację i wzajemny rozwój zarówno użytkowników, jak i programistów.
Open source a oprogramowanie własnościowe
Krótkie zestawienie różnić między tymi dwoma rodzajami oprogramowania:
Oprogramowanie open source
- Pozwala użytkownikom na dostęp, modyfikację i dystrybucję kodu źródłowego.
- Zachęca do współpracy i szybkich innowacji.
Oprogramowanie własnościowe
- Ogranicza dostęp do kodu źródłowego.
- Użytkownicy nie mogą go modyfikować.
- Korzystanie jest często ograniczone przez umowy licencyjne.
- Zazwyczaj oferuje dedykowane wsparcie i dopracowane funkcje, ale może brakować mu elastyczności i przejrzystości.
OSS rozwija się w różnorodnych środowiskach, ponieważ szybko dostosowuje się do potrzeb użytkowników i problemów związanych z bezpieczeństwem. Tymczasem oprogramowanie własnościowe opiera się na dostawcy w kwestii aktualizacji i ulepszeń, co może ograniczać elastyczność.
Poruszanie się po licencjach open source: copyleft vs. permisywne
Zrozumienie licencji open source jest kluczowe dla współtwórców. Licencje określają, jak oprogramowanie może być używane, modyfikowane i udostępniane.
Rodzaje licencji open source:
- licencje copyleft (np. GPL) – wymagają, aby pochodne prace również były open source,
- licencje permisywne (np. MIT, Apache) – pozwalają na większą swobodę i umożliwiają użycie kodu w oprogramowaniu własnościowym.
Systemy kontroli wersji w projektach open source
Systemy kontroli wersji są niezbędne w rozwoju open source. Efektywnie zarządzają zmianami w kodzie. Git jest najpopularniejszym narzędziem do tego celu, ułatwiającym współpracę między wieloma programistami.
Te systemy pomagają:
- śledzić modyfikacje w bazie kodu,
- pozwalać wielu osobom pracować nad projektem jednocześnie,
- dzięki gałęziom (branches) programiści mogą eksperymentować z nowymi funkcjami bez wpływu na główny kod, zapewniając stabilność i elastyczność.
Popularne projekty open source, które warto znać
Projekty open source są wszędzie wokół nas, napędzając wiele technologii. Niektóre stały się filarami w swoich dziedzinach, powszechnie adoptowane i zaufane.
Oto lista dobrze znanych projektów open source:
- Linux – podstawa wielu serwerów i systemów operacyjnych na całym świecie,
- Apache – dominujące oprogramowanie serwera WWW, niezbędne dla stron internetowych,
- Mozilla Firefox – popularna przeglądarka internetowa open source, oferująca prywatność i możliwość dostosowania,
- VLC Media Player – znany z płynnego odtwarzania prawie każdego typu pliku multimedialnego,
- WordPress – wiodąca platforma do tworzenia stron internetowych i blogów, wysoce konfigurowalna.
Te projekty pokazują siłę i zasięg oprogramowania open source. Demonstrują, co można osiągnąć dzięki współpracy w rozwoju.
Rola open source initiative (OSI)
Open Source Initiative (OSI) odgrywa kluczową rolę w ekosystemie open source. Utrzymuje Definicję Open Source i zatwierdza licencje zgodne z zasadami open source. Założona w 1998 roku, OSI promuje i chroni open source. Zapewnia, że oprogramowanie spełnia określone kryteria, budując zaufaną społeczność. Poprzez promocję i edukację, OSI wspiera programistów i użytkowników w zrozumieniu i efektywnym wykorzystaniu oprogramowania open source.
Zalety korzystania i współtworzenia open source
Oprogramowanie open source oferuje wiele korzyści.
Najważniejsze zalety:
- oszczędność kosztów – większość oprogramowania open source jest darmowa,
- rozwój umiejętności – możliwość pracy nad rzeczywistymi projektami,
- współpraca z globalnymi społecznościami – budowanie sieci kontaktów i zdobywanie doświadczenia,
- inkluzywność – projekty open source cenią różnorodne wkłady, od kodowania po dokumentację,
- szybsze innowacje – dzięki otwartemu charakterowi, każdy może wnosić ulepszenia.
Jak się zaangażować: współtworzenie poza kodowaniem
Projekty open source przyjmują różne wkłady, nie tylko programowanie. Osoby niebędące programistami mogą oferować cenne wsparcie w obszarach takich jak:
- projektowanie UI/UX,
- testowanie oprogramowania,
- tworzenie dokumentacji,
- obsługa użytkowników i pomoc techniczna,
- tłumaczenie na inne języki,
- dostarczanie opinii o użyteczności.
Każdy wkład, niezależnie od rozmiaru, wzmacnia projekt i wzbogaca społeczność.
A jeśli po tym krótkim wprowadzeniu chcesz zaangażować się w współtworzenie OS, to sprawdź jedno z polecanych źródeł: Open Source Initiative, GitHub Guides, Free Software Foundation, Open Source Guides, GitLab Learning.